MENU
Twierdza wczoraj
  • pl
  • en
  • de
  • ua
Twierdza Zamość – jedna z największych twierdz I Rzeczypospolitej, następnie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, zbudowana w latach 1579-1618 dla obrony miasta założonego przez hetmana Jana Zamoyskiego w 1580 r.
Budowę fortyfikacji bastionowych rozpoczęto wg projektu Bernardo Morando w 1586 r. a zakończono w 1618 r. Umocnienia były wielokrotnie modernizowane, przy udziale wybitnych inżynierów wojskowych, m.in.:
Plan i widok Twierdzy Zamość od północy z początkiem XVIII w.
  • w latach 1618-1623 przez Andrea dell’Aqua
  • w latach 1687-1693 przez Jana Michała Linka
  • w latach 1809-1813 i 1817-1826 przez płk Jean-Baptiste'a Malleta (później w służbie Królestwa Kongresowego jako gen. Jana Mallet-Malletskiego)
Prace modernizacyjne trwały do ok. 1856 r.
W latach 1866-1868 rozkazem cara Aleksandra II, twierdza została zlikwidowana; fortyfikacje w znacznej części zniszczono. Ich zachowane relikty były konserwowane (z elementami uzupełnień) od lat trzydziestych XX w. do naszych czasów.
Krajobraz typowego miasta warownego zmieniał się w ciągu dziejów. Miasto średniowieczne „wciśnięte” było w obwód murów obronnych zwieńczonych krenelażem* czy hurdycjami*, ze strzelistymi wieżami lub basztami, broniącymi najważniejszych punktów. Fortyfikacje miasta nowożytnego, aż po połowę XIX w. były znacznie niższe, za to zajmowały znacznie większą powierzchnię. Ziemne wały kurtyn i bastionów często – jak właśnie w Zamościu – były „odziane”, czyli osłonięte od zewnątrz murem ceglanym czy kamiennym. Umocnienia zewnętrzne – raweliny*, dwuramienniki*, lunety* itp. najczęściej usypane były całkowicie z ziemi i odarniowane, najwyżej drobne fragmenty posiadały elementy murowane. Dodatkowymi elementami obrony, istotnie wpływającymi na kształt całości umocnień, były przeszkody wodne oraz zieleń forteczna. To wszystko razem tworzyło specyficzny „krajobraz warowny”, zachowany w Zamościu dotychczas od północy i wschodu, a obecnie częściowo przywrócony od stron zachodniej i południowej.

Galeria zdjęć

  • Plan i widok Twierdzy Zamość od strony północnej na początku XVIII w.

  • Podobne ujęcie na sztychu z pierwszej połowy XIX wieku.

  • Idealistyczna wizja Zamościa od strony północnej, wzdłuż osi traktu lubelskiego, na akwareli Jana Pawła Lelewela. Tak wyglądałaby Twierdza Zamość po całkowitym zrealizowaniu projektu Jana Mallet-Malletskiego z 1825 r. Mimo, że pochodzi z wieku XIX w całości oddaje ideę renesansowego i barokowego ufortyfikowanego miasta, w pierścieniu umocnień bastionowych.

    Tak wyglądałaby Twierdza Zamość po całkowitym zrealizowaniu projektu Jana Mallet-Malletskiego z 1825 r. Mimo, że pochodzi z wieku XIX w całości oddaje ideę renesansowego i barokowego ufortyfikowanego miasta, w pierścieniu umocnień bastionowych.


Proszę czekać... Proszę czekać...