Prezentuj broń!

Stoisz na miejscu bastionu, z którego przed kilkoma laty zachowane były tylko zakopane w ziemi, zaniedbane kazamaty, a na powierzchni nic nie wskazywało, że stosunkowo niedawno stał tutaj ogromny, drugi co do wielkości, bastion w twierdzy. Warto tu zadać pytanie, co w istocie zmiotło z powierzchni ziemi zamojską twierdzę? Odpowiedź jest krótka – artyleria. Jednakże nie w sposób bezpośredni, lecz przez samą możliwość ostrzału Zamościa. Twierdza tuż przed swoją likwidacją przeszła ostatnią modernizację i niemal natychmiast… zestarzała się do postaci niebezpiecznego i kłopotliwego „grata”, który należało jak najszybciej usunąć. Tak z początkiem lat 60-tych XIX. w. przedstawiał się Zamość z punktu widzenia cesarstwa rosyjskiego. Głównym, potencjalnym nieprzyjacielem na tym teatrze wojny było dla Rosji Cesarstwo Austriackie. Już w czasie Wojny Krymskiej, w 1854 roku mogło dojść do wystąpienia Austrii po stronie przeciwników Rosji – Turcji, Francji i Anglii. Austria przezbrajała swoje siły militarne na rewolucyjną w tym czasie broń – armatę systemu Wahrendorffa. Działo to ładowane było od tyłu lufy dzięki urządzeniu zwanemu zamkiem klinowym. Strzelało wydłużonym pociskiem, wypełnionym ładunkiem kruszącym. Po wystrzale pocisk ten, dzięki nagwintowaniu przewodu lufy, wirował i nie zbaczał z linii strzału. Austriackie działo tego typu, M.61 strzelało na dystans ok. 5,7 km, zaś pocisk po uderzeniu w przeszkodę niszczył ją nie tylko swoją energią kinetyczną, jak kuliste pociski wcześniejszych armat, lecz siał spustoszenie wybuchając. Podobne, lecz gładkolufowe, bardzo dobre działa rosyjskie o zbliżonym kalibrze strzelały w tym czasie na dystans 3,7 km, przy czym szybkostrzelność (kadencja ognia) była prawie dwukrotnie mniejsza. Definitywnie kończyła się epoka ceglanych fortyfikacji i systemu bastionowego.

Galeria zdjęć

• 

• 

  Rozwój dział tego typu, w przeciągu zaledwie kilku lat uczynił Twierdzę Zamość przestarzałą.